Hiện nay, ngoài tự nhiên có vô số loài chim khác nhau, từ kích thước vô cùng nhỏ, nhỏ đến trung bình và có thể là rất lớn. Tuy nhiên, hiện nay có khá nhiều loài đang gặp phải nguy cơ suy giảm số lượng vô cùng nghiêm trọng. Vì vậy, trong bài viết này, HoiChimTroi.Com mời các bạn cùng khám phá ngay danh sách các chim quý hiếm Sách Đỏ Việt Nam hiện nay nhé. Cùng khám phá ngay!!!
1. Sách Đỏ Việt Nam là gì?
Sách Đỏ Việt Nam là danh sách những loài động vật và thực vật hoang dã bị đe dọa tuyệt chủng ở Việt Nam. Sách này được ban hành bởi Bộ Tài nguyên và Môi trường, dựa trên tiêu chí của Liên minh Bảo tồn Thiên nhiên Quốc tế (IUCN).
Sách Đỏ Việt Nam đóng vai trò quan trọng trong việc:
+ Xác định các loài động vật và thực vật đang bị đe dọa: Nhờ đó, các cơ quan quản lý và các nhà khoa học có thể đưa ra những biện pháp bảo tồn phù hợp.
+ Nâng cao nhận thức của cộng đồng: Giúp mọi người hiểu rõ hơn về tình trạng của các loài động vật và thực vật hoang dã, từ đó nâng cao ý thức bảo vệ môi trường.
+ Tạo cơ sở cho các chính sách bảo tồn: Bằng cách cung cấp thông tin khoa học, Sách Đỏ giúp đưa ra các chính sách bảo tồn hiệu quả.
Sách Đỏ Việt Nam được cập nhật thường xuyên dựa trên những nghiên cứu mới về tình trạng của các loài động vật và thực vật hoang dã.
2. Top 15 loài chim quý hiếm Sách Đỏ Việt Nam hiện nay
Nếu bạn đang quan tâm xem không biết hiện nay ở nước ta có những loại chim quý hiếm Sách Đỏ nào, thì hãy cùng Hội Chim Trời khám phá chi tiết ngay sau đây nhé:
2.1. Sếu đầu đỏ
Sếu đầu đỏ (Grus antigone Sharpii) là một loài chim thuộc họ Sếu. Loài này là một trong những loài chim quý hiếm nhất thế giới và được xếp vào danh sách đỏ IUCN với mức độ nguy cấp (Critically Endangered).
Đặc điểm của Sếu đầu đỏ:
+ Ngoại hình: Chim Sếu đầu đỏ có bộ lông màu xám nhạt, điểm đặc trưng là phần đầu màu đỏ tươi. Chúng có đôi chân dài, mỏ dài và mỏng. Cánh của chúng rộng và khỏe, giúp chúng bay cao và xa.
+ Kích thước: Chim Sếu đầu đỏ là một trong những loài sếu lớn nhất, chiều cao có thể đạt tới 1,5m và sải cánh khoảng 2m.
+ Hành vi: Chim Sếu đầu đỏ là loài chim xã hội, thường sống thành đàn nhỏ. Chúng rất chung thủy, thường kết đôi suốt đời.
+ Sinh sản: Chim Sếu đầu đỏ làm tổ trên mặt đất, thường là những nơi ẩm ướt như đầm lầy hoặc đồng cỏ. Chúng đẻ 1-2 quả trứng và cả bố mẹ cùng ấp và chăm sóc con non.
Chim Sếu đầu đỏ sống chủ yếu ở các vùng đồng bằng châu thổ ẩm ướt, đồng cỏ và đầm lầy ở Nhật Bản, Trung Quốc, Hàn Quốc, Nga và cùng ở Việt Nam. Số lượng chim Sếu đầu đỏ đang giảm sút nghiêm trọng do mất môi trường sống, săn bắn và ô nhiễm môi trường. Loài này hiện đang đối mặt với nguy cơ tuyệt chủng cao.
2.2. Chim Hồng Hoàng
Chim Hồng Hoàng (Buceros bicornis) là một loài chim quý hiếm thuộc họ Hồng Hoàng. Loài chim này được xếp vào sách Đỏ Việt Nam ở mức Nguy cấp. Hồng Hoàng có bộ lông vô cùng rực rỡ và sặc sỡ, đặc biệt là con trống với chiếc đuôi dài, rực rỡ sắc màu với các họa tiết độc đáo. Lông trên đầu và cổ có màu đỏ tươi, phần lưng và cánh có màu xanh lục ánh kim, và đuôi có màu vàng cam rực rỡ. Hồng Hoàng là loài chim lớn, với chiều dài cơ thể khoảng 95-120cm, trong đó phần đuôi chiếm khoảng 40cm.
Hồng Hoàng đang đối mặt với nhiều nguy cơ đe dọa đến sự tồn tại của loài, bao gồm:
+ Mất môi trường sống: Do nạn chặt phá rừng bừa bãi, diện tích rừng nơi Hồng Hoàng sinh sống ngày càng bị thu hẹp, dẫn đến suy giảm số lượng cá thể.
+ Bắt giữ trái phép: Việc săn bắt và buôn bán trái phép Hồng Hoàng để lấy lông, thịt, và làm thú cảnh cũng là một nguyên nhân chính khiến loài chim này đứng trước nguy cơ tuyệt chủng.
+ Ô nhiễm môi trường: Sự ô nhiễm môi trường từ các hoạt động sản xuất công nghiệp, nông nghiệp cũng ảnh hưởng đến sức khỏe và sự sinh tồn của loài Hồng Hoàng.
2.3. Sả mỏ rộng
Sả mỏ rộng (Pelargopsis capensis) là một loài chim thuộc họ Sả (Alcedinidae). Loài này được tìm thấy ở Bangladesh, Bhutan, Campuchia, Trung Quốc, Ấn Độ, Indonesia, Lào, Malaysia, Myanmar, Nepal, Thái Lan và Việt Nam. Sả mỏ rộng thường sinh sống trong các khu rừng thường xanh ẩm ướt, rừng cây bụi và rừng tre nứa. Chúng cũng có thể được tìm thấy trong các vườn cây và công viên.
Sả mỏ rộng được xếp vào danh sách loài “Sẽ nguy cấp” trong Sách Đỏ IUCN do mất môi trường sống và săn bắt. Sả mỏ rộng đóng vai trò quan trọng trong việc kiểm soát sâu bệnh trong hệ sinh thái rừng. Chúng là một chỉ số sinh học tốt về sức khỏe của môi trường.
2.4. Khướu xám
Chim khướu xám (Pterorhinus vassali) là một loài chim nhỏ, với kích thước khoảng 18cm. Chúng có bộ lông màu xám chủ đạo, với phần lưng và đầu có màu xám nhạt hơn, phần đuôi và cánh hơi đậm hơn. Mắt chúng màu đen, mỏ đen và chân màu nâu hồng.
Loài chim này được tìm thấy ở các khu vực núi cao thuộc Tây Nam Trung Quốc, đặc biệt là vùng tỉnh Tứ Xuyên, Tây Bắc Việt Nam… Chim khướu xám ưa thích môi trường sống là các khu rừng rậm rạp, ôn đới và cận nhiệt đới, với thảm thực vật dày đặc và độ ẩm cao. Chúng thường sinh sống ở độ cao từ 1.500 đến 3.000m so với mực nước biển.
Chim khướu xám được IUCN xếp vào danh sách loài “Nguy cấp” (Endangered) vì số lượng cá thể đang suy giảm nhanh chóng do mất môi trường sống, săn bắt và thương mại bất hợp pháp.
2.5. Chim Yến hàng
Chim Yến hàng (Aerodramus fuciphagus) là một loài chim trong họ Apodidae. Chúng là loài chim có nguy cơ tuyệt chủng cao, được liệt kê trong sách đỏ của Việt Nam. Chúng là loài chim nhỏ với bộ lông màu xám, trắng và đen, thường sống thành đàn và làm tổ trên các vách đá, hang động hoặc các tòa nhà cao tầng.
Sự suy giảm số lượng chim Yến hàng là do:
+ Mất môi trường sống: Việc khai thác đá, xây dựng các công trình cao tầng và ô nhiễm môi trường đã làm mất đi nhiều địa điểm làm tổ của chim Yến.
+ Bắt giữ và buôn bán trái phép: Chim Yến được săn bắt vì thịt và lông, gây ảnh hưởng nghiêm trọng đến số lượng của loài này.
2.6. Chim Yến núi
Chim Yến núi (Aerodramus brevirostris) là một loài chim thuộc họ Yến (Apodidae). Đây là loài chim quý hiếm và được xếp vào Sách Đỏ Việt Nam với mức độ Nguy cấp (EN). Chim Yến núi thường làm tổ trong các hang động, kẽ đá ở vùng núi cao. Loài này được tìm thấy ở các tỉnh miền núi phía Bắc Việt Nam như Lào Cai, Yên Bái, Lai Châu, Sơn La.
Nguy cơ tuyệt chủng:
+ Mất môi trường sống: Sự khai thác đá, phá rừng và biến đổi khí hậu đang làm suy giảm môi trường sống của chim Yến núi.
+ Bắt chim: Việc săn bắt chim Yến núi để lấy tổ và thịt là một mối đe dọa nghiêm trọng.
2.7. Cò lạo xám
Cò lạo xám (Mycteria cinerea) là một loài chim thuộc họ Cò (Ciconiidae). Chúng được xếp vào danh sách đỏ của IUCN với mức độ nguy cấp sẽ nguy cơ tuyệt chủng (Vulnerable). Cò lạo xám có kích thước trung bình, cao khoảng 91-95cm. Bộ lông màu xám nhạt, đầu và cổ có màu trắng, mỏ dài và cong xuống, chân cao và khỏe. Chúng có đôi cánh rộng và bay nhẹ nhàng, thường bay theo đàn.
Cò lạo xám phân bố chủ yếu ở vùng Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam, Lào, Campuchia, Thái Lan và Indonesia. Cò lạo xám ưa thích môi trường sống là các vùng đất ngập nước, đầm lầy, đồng ruộng, sông suối… nơi có nhiều thức ăn.
Hiện nay, tình trạng mất môi trường sống là nguyên nhân chính dẫn đến cò lạo xám bị suy giảm số lượng. Việc săn bắt, buôn bán trái phép cũng là mối đe dọa lớn đối với loài chim này. Ngoài ra, ô nhiễm môi trường, biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến sự tồn tại của cò lạo xám.
2.8. Cò nhạn
Cò nhạn (Anastomus oscitans) là một loài chim lớn, thuộc họ Cò, được xếp vào danh sách các loài chim quý hiếm, nguy cấp cần được bảo vệ. Cò nhạn là loài chim lớn, cao khoảng 1,5m, sải cánh rộng 2,5m. Màu xám tro, đầu và cổ trắng, mào đỏ ở đỉnh đầu. Chân dài, mỏ dài màu đen.
Cò nhạn phân bố ở Ấn Độ, Đông Nam Á, Trung Quốc và Australia. Loài chim này thường sống ở các vùng đất ngập nước, đồng bằng, cánh đồng lúa, ao hồ.Hiện nay Cò nhạn được xếp vào danh sách đỏ IUCN với mức độ nguy cấp (EN) – Nguy cấp. Số lượng cò nhạn đang giảm sút nghiêm trọng do mất môi trường sống, săn bắn và buôn bán trái phép.
2.9. Cú lợn rừng
Cú lợn rừng (Phodilus badius saturatus) là một loài cú nhỏ, được xếp vào danh sách loài nguy cấp trong Sách đỏ IUCN. Chúng thường sinh sống trong các khu rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới ẩm ướt ở Đông Nam Á, bao gồm cả Việt Nam. Cú lợn rừng có kích thước nhỏ, với chiều dài cơ thể khoảng 18-21cm. Lông màu nâu sẫm với những đốm đen và trắng. Mắt màu vàng cam. Mỏ màu đen. Chân có vuốt đen sắc nhọn.
Cú lợn rừng sống trong các khu rừng nhiệt đới và cận nhiệt đới ẩm ướt, thường là ở độ cao từ 300 đến 1.500m so với mực nước biển. Chúng ăn côn trùng, nhện, thằn lằn và các loài động vật nhỏ khác. Cú lợn rừng thường làm tổ trong các hốc cây, đẻ từ 2-3 trứng.
Cú lợn rừng được xếp vào danh sách loài nguy cấp trong Sách đỏ IUCN vì môi trường sống của chúng đang bị suy giảm do nạn phá rừng. Cần có những nỗ lực bảo vệ môi trường sống, giảm mức độ săn bắt và buôn bán trái phép để bảo vệ loài cú lợn rừng.
2.10. Cu xanh Seimun
Cu xanh Seimun (Treron seimundi) là một loài chim thuộc họ Columbidae, phân bố rộng rãi ở Đông Nam Á, bao gồm Việt Nam. Tuy nhiên, quần thể của loài này đang bị suy giảm nghiêm trọng do mất môi trường sống và săn bắt trái phép. Do đó, Cu xanh Seimun đã được đưa vào Sách Đỏ Việt Nam với mức độ Nguy cấp (EN).
Cu xanh Seimun phân bố từ Ấn Độ, Sri Lanka, qua Đông Nam Á đến Việt Nam, Lào, Campuchia, Philippines và Indonesia. Chúng sinh sống ở các khu rừng, vườn cây ăn trái, và các khu vực có cây cối. Hiện nay, việc mất môi trường sống do nạn phá rừng, săn bắt trái phép để lấy thịt và buôn bán trái phép khiến số lượng của chúng ngày càng suy giảm và chúng đã có mặt trong Sách Đỏ Việt Nam.
2.11. Gõ kiến xanh đầu đỏ
Gõ kiến xanh đầu đỏ (Picus rabieri) khi trưởng thành có bộ lông chủ yếu màu xanh lục, phần lưng và cánh có màu xanh đậm hơn. Đầu có màu đỏ tươi, phần dưới mắt có sọc đen nối dài đến cổ. Mỏ dài và khoẻ, màu xám đen, phần gốc mỏ có lông đen. Chân màu xám, có hai ngón trước và hai ngón sau.
Gõ kiến xanh đầu đỏ phân bố rộng khắp châu Âu, Tây Á, Đông Nam Á và Bắc Phi. Chúng sống trong các khu rừng rụng lá, rừng hỗn giao, công viên và vườn. Gõ kiến xanh đầu đỏ là loài chim sống đơn độc hoặc theo cặp. Chúng thường tìm kiếm thức ăn trên cây, dùng mỏ để bóc vỏ cây và bắt sâu bọ ẩn bên trong. Giọng kêu là tiếng “khắc-khắc” đặc trưng. Mùa sinh sản thường vào mùa xuân, chim cái đẻ trứng trong các hốc cây.
Do mất môi trường sống và săn bắt, số lượng gõ kiến xanh đầu đỏ đang giảm dần. Loài chim này được xếp vào danh sách “Sách Đỏ” của IUCN.
2.12. Hạc cổ trắng
Hạc cổ trắng (Ciconia episcopus) là một loài chim quý hiếm, được xếp vào danh sách đỏ của IUCN với tình trạng “Nguy cấp”. Loài chim này được tìm thấy ở Đông Á, bao gồm Việt Nam, Trung Quốc, Hàn Quốc và Nhật Bản.
Hạc cổ trắng thường sống ở những khu vực đất ngập nước, đồng cỏ, đầm lầy và các vùng đất nông nghiệp. Chúng ưa thích những nơi có nguồn nước dồi dào và thảm thực vật phong phú. Do sự phát triển nông nghiệp, đô thị hóa và ô nhiễm môi trường đang khiến môi trường sống của hạc cổ trắng bị thu hẹp. Hạc cổ trắng bị săn bắt bất hợp pháp để làm thực phẩm và lấy lông. Biến đổi khí hậu cũng ảnh hưởng đến môi trường sống của loài chim này khiến số lượng của chúng ngày càng suy giảm.
2.13. Khướu mỏ dẹt to
Khướu mỏ dẹt to (Psittiparus bakeri) là một loài chim thuộc họ Khướu (Timaliidae). Loài chim này có phân bố rất hạn chế, chỉ được tìm thấy ở một số khu vực thuộc miền Trung Việt Nam. Khướu mỏ dẹt to được xếp vào danh sách Loài nguy cấp (Endangered) trong Sách Đỏ Việt Nam. Khướu mỏ dẹt to thường sinh sống trong các khu rừng thường xanh, độ cao khoảng 300-600m so với mực nước biển. Chúng yêu thích những khu vực có nhiều cây bụi và thảm thực vật rậm rạp. Hiện nay loài Khướu này cũng đã có mặt trong Sách Đỏ Việt Nam.
Khướu mỏ dẹt to là một loài chim quý hiếm, cần được bảo vệ nghiêm ngặt. Việc bảo tồn loài chim này là trách nhiệm của chúng ta đối với đa dạng sinh học của Việt Nam.
2.14. Niệc mỏ vằn
Niệc mỏ vằn (Aceros undulatus) là một loài chim có kích thước trung bình, dài khoảng 30-35cm. Lông trên lưng và cánh màu xanh dương đậm, bụng màu trắng kem. Đầu màu đen với những vằn trắng, điểm xuyết thêm một dải màu đỏ ở phía sau mắt. Mỏ màu đen với phần gốc có màu cam, ngắn và dày, tạo cho chúng một vẻ ngoài mạnh mẽ. Chân ngắn và khỏe, thường được sử dụng để đậu trên cành cây.
Niệc mỏ vằn phân bố rộng khắp Đông Nam Á, từ miền nam Trung Quốc, Myanmar, Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam, Malaysia, Indonesia và Philippines. Chim Niệc mỏ vằn thường sống ở những khu rừng rậm, đất rừng ẩm ướt, vườn cây, khu vực gần nguồn nước. Chúng làm tổ trong các lỗ hổng của cây, thường là những cây mục nát hoặc cây cao.
Niệc mỏ vằn hiện đang được xếp vào danh sách “Sách Đỏ Việt Nam” với mức độ nguy cấp “Sắp nguy cấp” (NT), do số lượng cá thể giảm sút đáng kể trong tự nhiên.
2.15. Quạ khoang
Quạ khoang (Corvus torquatus) là một loài chim quý hiếm được liệt kê trong Sách Đỏ Việt Nam ở mức độ Nguy cấp (CR). Chúng là loài chim đặc hữu của Việt Nam, chủ yếu sinh sống ở các khu vực rừng núi cao ở miền Bắc.
Quạ khoang có bộ lông đen với các vằn trắng ở phần lưng và cánh, tạo thành những khoang trắng rõ rệt. Chúng có kích thước trung bình, với chiều dài cơ thể khoảng 45-50cm. Mỏ của chúng dài, chắc khỏe, màu đen, phù hợp với việc bóc vỏ các loại thực vật. Quạ khoang thường sống thành đàn nhỏ, có tính xã hội cao.
Hiện nay, tình trạng rừng bị chặt phá, khai thác gỗ, săn bắt, ô nhiễm môi trường và đô thị hóa là những nguyên nhân chính dẫn đến sự suy giảm của loài chim này.
Ngoài những loài chim quý hiếm sách đỏ Việt Nam mà chúng tôi chia sẻ trên đây thì vẫn còn rất nhiều loài chim khác đã được ghi tên vào sách Đỏ.
3. Tạm kết
Hy vọng, với những chia sẻ trên đây của Hội Chim Trời đã giúp bạn biết rõ hơn về những loài chim quý hiếm Sách Đỏ Việt Nam hiện nay nhé. Nếu bạn còn biết thêm những loài chim nào quý hiếm đang có nguy cơ khác, vui lòng góp ý cho bài viết này ở phần bình luận, chúng tôi sẽ tiếp nhận và phản hồi một cách sớm nhất nhé. Cảm ơn các bạn đã theo dõi bài viết này!!!
